In de snel digitaliserende wereld van vandaag de dag vormen cyberdreigingen een steeds grotere uitdaging voor bedrijven en instellingen. Cyberaanvallen kunnen leiden tot ernstige gevolgen, zoals datadiefstal, financiële schade, reputatieschade en verstoring van bedrijfsprocessen. Om de cybersecurity te verbeteren en de veerkracht tegen cyberdreigingen te vergroten, heeft de Europese Unie de Richtlijn Netwerk- en Informatiebeveiliging (NIS2) aangenomen. In dit artikel zal ik de impact van de NIS2-richtlijn op de cybersecurity van bedrijven en instellingen bespreken en waar men rekening mee moet houden. Ter herinnering: NIS zelf als afkorting staat voor Network & Information Systems.
Wat is de NIS2-richtlijn?
De NIS2-richtlijn is een Europese richtlijn die tot doel heeft de cybersecurity van netwerk- en informatiedienstverleners (NISD) en digitale dienstverleners (DSP) te verbeteren. NISD omvat organisaties die essentiële diensten aanbieden in sectoren zoals energie, transport, gezondheidszorg, financiën en digitale infrastructuur. DSP omvat organisaties die online marktplaatsen, zoekmachines en cloud computing-diensten aanbieden. De NIS2-richtlijn is een herziening van de oorspronkelijke NIS-richtlijn uit 2016 en is op 28 juni 2021 in werking getreden. Lidstaten van de Europese Unie hebben tot 28 juni 2023 de tijd om de richtlijn in hun nationale wetgeving te implementeren.
Gevolgen van de NIS2-richtlijn
De NIS2-richtlijn heeft verschillende gevolgen voor bedrijven en instellingen die onder de reikwijdte ervan vallen. Hier zijn enkele belangrijke gevolgen:
Een uitgebreidere scope: De NIS2-richtlijn breidt de scope van de oorspronkelijke NIS-richtlijn uit. Naast NISD omvat het nu ook DSP, waardoor meer organisaties onder de richtlijn vallen en zich moeten houden aan de bepalingen voor cybersecurity.
Verhoogde beveiligingsvereisten: De NIS2-richtlijn introduceert verhoogde beveiligingsvereisten voor NISD en DSP. Deze vereisten omvatten onder andere het nemen van technische en organisatorische maatregelen om de beveiliging van netwerken en informatiesystemen te waarborgen, het implementeren van beveiligingsincident meldingssystemen, en het uitvoeren van risicobeoordelingen en beveiligingstesten.
Meldplicht van ernstige incidenten: De NIS2-richtlijn introduceert een meldplicht voor ernstige incidenten voor NISD en DSP. Dit betekent dat zij verplicht zijn om ernstige beveiligingsincidenten te melden aan de bevoegde nationale autoriteiten. Deze meldplicht heeft als doel om de transparantie te vergroten en een snellere reactie op cyberdreigingen mogelijk te maken.
Toegenomen regelgevende handhaving: Met de NIS2-richtlijn worden de handhavingsbevoegdheden van nationale autoriteiten versterkt. Zij kunnen nu sancties, bestuurlijke boetes(zoals bij de AVG), opleggen aan NISD en DSP die niet voldoen aan de beveiligingsvereisten en meldplichten, waaronder boetes die aanzienlijk kunnen zijn.
Versterkte samenwerking en informatie-uitwisseling: De NIS2-richtlijn bevordert ook de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen NISD, DSP en nationale autoriteiten. Dit omvat het delen van informatie over cyberdreigingen, incidenten en best practices, evenals het aangaan van samenwerkingsovereenkomsten en het oprichten van netwerken voor incidentrespons.
Waar moet men rekening mee houden?
Om te voldoen aan de vereisten van de NIS2-richtlijn en de impact ervan op de cybersecurity van bedrijven en instellingen te minimaliseren, zijn er enkele belangrijke zaken waar men rekening mee moet houden:
Compliance: Bedrijven en instellingen die onder de reikwijdte van de NIS2-richtlijn vallen, moeten zorgvuldig de beveiligingsvereisten en meldplichten naleven om te voldoen aan de wetgeving. Dit omvat het implementeren van passende technische en organisatorische maatregelen om de beveiliging van netwerken en informatiesystemen te waarborgen, het opzetten van beveiligingsincident meldingssystemen, en het uitvoeren van risicobeoordelingen en beveiligingstesten.
Bewustwording en opleiding: Het is essentieel om medewerkers bewust te maken van de cyberdreigingen en de rol die zij spelen in het waarborgen van de cybersecurity van de organisatie. Opleiding en training van medewerkers op het gebied van cybersecurity, zoals het herkennen van phishing-aanvallen, het gebruik van sterke wachtwoorden en het veilig omgaan met gevoelige informatie, zijn belangrijk om de risico’s te minimaliseren.
Incidentresponsplan: Het hebben van een adequaat incidentresponsplan is cruciaal om snel en effectief te reageren op beveiligingsincidenten en te voldoen aan de meldplicht van ernstige incidenten. Het incidentresponsplan moet duidelijke procedures en richtlijnen bevatten voor het identificeren, rapporteren, evalueren en reageren op beveiligingsincidenten, evenals de communicatie met relevante partijen, zoals nationale autoriteiten en klanten.
Samenwerking en informatie-uitwisseling: Het bevorderen van samenwerking en informatie-uitwisseling met andere NISD, DSP en nationale autoriteiten kan bijdragen aan het vergroten van de cyberveerkracht van de organisatie. Het delen van informatie over cyberdreigingen, incidenten en best practices kan helpen bij het identificeren en aanpakken van potentiële zwakke plekken in de beveiliging en het verbeteren van de cyberverdediging.
Regelmatige beoordeling en verbetering van cybersecurity: Bedrijven en instellingen moeten een continue cyclus van beoordeling en verbetering van hun cybersecurity-maatregelen implementeren. Dit omvat regelmatige risicobeoordelingen, beveiligingstesten en evaluatie van de effectiviteit van de genomen maatregelen. Door proactief te zijn en voortdurend de beveiliging te verbeteren, kunnen bedrijven en instellingen beter voorbereid zijn op cyberdreigingen en voldoen aan de vereisten van de NIS2-richtlijn.
Conclusie
De NIS2-richtlijn heeft een significante impact op de cybersecurity van bedrijven en instellingen. Het heeft tot doel de veerkracht van de digitale infrastructuur te vergroten en de beveiliging van netwerken en informatiesystemen te verbeteren. Bedrijven en instellingen die onder de reikwijdte van de NIS2-richtlijn vallen, moeten zorgvuldig voldoen aan de beveiligingsvereisten en meldplichten, en zich bewust zijn van de gevolgen van non-compliance, zoals boetes. Het implementeren van passende technische en organisatorische maatregelen, het hebben van een adequaat incidentresponsplan, het bevorderen van bewustwording en opleiding van medewerkers, en het bevorderen van samenwerking en informatie-uitwisseling zijn enkele van de belangrijke aspecten waar bedrijven en instellingen rekening mee moeten houden.
De impact voor bedrijven en instellingen die al voldoen aan ISO27001 is relatief beperkt. De meeste punten uit de NIS2-richtlijn omvatten de ISO27001 controle doelstellingen en het geheel van beheersing van maatregelen door middel van regelmatige controle en verbetercycli. Een pro-actieve en holistische benadering uit ISO27001 is ook van toepassing op de NIS2-richtlijn.
Door te voldoen aan de vereisten van de NIS2-richtlijn en goede cybersecurity-praktijken te volgen, kunnen bedrijven en instellingen beter in staat zijn om cyberdreigingen te weerstaan, de impact van beveiligingsincidenten te minimaliseren en de digitale veerkracht te vergroten.